Hvernig virkar launaseðilar?

Mánaðarlaun geta verið föst mánaðarlaun eða tímakaup.

Allir starfsmenn eiga rétt á sumarfríi eða orlofi og greiðslu launa í orlofinu. Orlofslaun eru að lágmarki 10,17% af heildarlaunum og eru þau ýmist greidd út mánaðarlega, lögð inn á orlofsreikning eða veita fólki rétt á launuðu sumarfríi.

Iðgjald er dregið af heildarlaunum og er greiðsla í lífeyrissjóð. Lágmarksiðgjald er 15,5% af launum og greiða einstaklingar sjálfir 4% en launagreiðandi mótframlag sem nemur 11,5% af launum. Allir sem eru á vinnumarkaði og eru á aldrinum 16 - 70 ára eru skyldugir til að greiða í lífeyrissjóð. Lífeyrissjóðurinn gegnir því hlutverki að greiða þér ellilífeyri til æviloka, greiða þér lífeyri ef þú verður fyrir tekjumissi vegna slyss eða veikinda (örorkulífeyrir) og greiðir maka þínum og börnum lífeyri ef þú fellur frá (maka- og barnalífeyrir). Launagreiðandi sér um að greiðsla iðgjalds berist til lífeyrissjóðs.

Félagagjald er greiðsla í stéttarfélag. Hlutverk stéttarfélaga er fyrst og fremst að semja um laun og önnur starfskjör í kjarasamningum fyrir hönd félagsmanna sinna og gæta hagsmuna þeirra á vinnumarkaði. Sjá nánar hér : https://island.is/stettarfelog . Einstaklingar hafa val um það hvort þeir séu í stéttarfélagi, félagsgjöld eru venjulega ákveðið hlutfall af launum, oft 0,5% til 1%. Launagreiðandi sér um að greiðsla berist til stéttarfélags.

Staðgreiðsla skatta er upphæðin sem launþegi greiðir í skatt. Skatturinn er reiknaður í prósentum og skiptist í þrjú þrep. Skattinum er ætlað að mæta þeim sameiginlega kostnaði sem allir íbúar landsins þurfa að standa straum af, s.s. heilbrigðis-, mennta- og gatnakerfi. Launagreiðandi sér um greiðslu skatts af launum.

Allir sem eru á 16. aldursári og eru búsettir á Íslandi eiga rétt á persónuafslætti. Launþegi þarf að tilkynna launagreiðanda um hvernig hann vill nýta persónuafsláttinn sinn og launþegi sér um að greiðslan sé dregin frá skattinum. Persónuafsláttur er 59.665 á mánuði á árinu 2023.